Dünyamız oldukça hızlı dönüşümler yaşamaktadır. Akıllı fabrika terimi hayatımıza girdi.3.0 Sanayi devrimi sonrasında hızlı gelişen dünya da Bilgisayarlar ve Otomasyon sistemleri ön plana çıkmaya başladı. 3.0’da İnsan yapımı Bilgisayarlar ve Otomasyon sistemleri oldukça hızlı yükseliş yaptı ve günümüzdeki teknolojilerin bu seviye gelmelerinde büyük rol oynadı. Artık insansız çalışan otomatik robotlara artık şaşırmıyoruz. 3.0 ile bilgisayarlı sistemlerin gelişimi otomasyonun ilerlemesiyle insansı raporlayabilen robotlar artık günümüzün normalleri haline geldi.
Akıllı Fabrika Nedir?
Akıllı Fabrikalar geleneksel üretim sistemlerin teknolojiyle donatılması ve dijitalleşmesiyle ortaya çıkan sistemlerdir. Yakın zamanda bilim kurgu filmlerinde görmeye alıştığımız sistemleri şuan da bizler için üretim yapıyor ve yapılan üretimi raporluyor hale gelmiştir.
Bilgisayar destekli tasarım ve mühendislik buluşları,
Fabrika ve çalışma alanlarını kolaylaştıran sistemler, üç boyutlu baskı ve tasarımlar, veri analizi, raporlama sistemleri, makineler arası iletişim, bulut bilişim sistemleri, nesnelerin interneti, yapay zeka, makine öğrenebilmesi ve eğitilebilmesi,
Bu ve bunlarla benzerlik gösteren sistemler üreterek evlerin, iş yerlerinin, fabrikaların kontrol kolaylığı sağlanmasıdır.
Akıllı Fabrikalar 4 duvar arasıyla sınırlandırmamak gerekir. Akıllı fabrika olarak belirttiğimiz sistemler kendileri arasında ve dışarıyla iletişim kurabilen sistemlerdir. Böylelikle minimum insan gücü gereksinimi ile maximum üretim ve kusursuza yakın bir sistem süretilebilir.
Akıllı Fabrika Sistemlerinde Stoklar
Akıllı fabrika sistemlerinde raporlama yazılımlar ve sisteme yerleştirilen sensör, aparatlarla kullanılarak sistem denetlenmektedir. Stoka girecek ürünlerin öncelikle sisteme girişleri, paketlenme, palletlenme süreçlerinde sistem üzerinden kontrol edilerek ayrıntılı olarak rapolanmaktadır. Böylelikle stoklanma öncesinde dahi sistem kontrol edilmekte ve stok takibi yapılmaktadır. Shuttle konveyör başta olmak üzere birçok konveyör çeşiti ile ürünler sisteme dahil edilir. Süreçlerden geçen ürünler stoklanmak üzere depolanır. Depolamaya girecek olan ürünler paletlenme yada benzeri birçok stoklama çeşidi kullanılır. Ürünler stoklardaki miktarları girdi, çıktılarının tamamının tutulması raporlama ile gerçekleşir.
Akıllı Fabrikalarda Üretim
Günümüz sıradan fabrikalarıyla Akıllı Fabrikalar birbiriyle “Fabrika” cümlesi altında aynı gibi gözükse de aslında kesinlikle böyle değildir. Günümüzün sıradan fabrikalarında üretimlereski usul olurken, Akıllı Fabrikalar da ise üretim çok farklı ilerlemektedir. Akıllı fabrikada öncelikle sistem üretilecek ürünü daha önce üretmiş ise ürün sertlik, ağırlık vb. ölçümlerini otomatik olarak gerçekleştirmektedir. Böylelikle ürünlerde oluşabilecek problemleri yada oluşabilecek hataları Akıllı Sistemlerle kolaylıkla önceden önlenebilecektir. Üretim esnasında sensörler vb. sistemlerle üretilen ürünlerin sayısı, hatalı olup olmadıklarını tespit edilmektedir. Günümüzde artık ürün Kalitelerini de akıllı sistemlerle ölçülebildiğini görmekteyiz. Böylelikle önümüzdeki dönemlerde üretimde insansızlaşmaya giden fabrikaları şuan kinden daha fazla görüyor olacağız.
Akıllı Fabrikaların Gelecekteki Konumu
Günümüzde teknoloji hızla yükselmektedir. Bir yanımızda içine girip, girmediğimizden emin olamadığımız endüstri 4.0, bir yanımızda ise üzerinde tartışmaların eksik olmadığı endüstri 5.0 var. Akıllı Fabrikalar önümüzdeki yüzyılın vazgeçilmezi olacağı kesin. Toplumlarımızın tüketim ve giderleri gün geçtikçe yükselmektedir. Talep yükseldikçe talebi karşılamaya aday yeni girişimci, yeni fabrikalar, iş yerleri olacaktır. Her işletme en kısa sürede en fazla ve en kaliteli ürünü çıkarmak isteyecek ve bu nokta da akıllı, planlı, raporlama içeren otomasyon temelli sistemler ve yazılımlara ihtiyaç duyulacaktır. Bu nokta da önümüzdeki yıllarda Akıllı Fabrikalar oldukça fazla rağbet görecektir.
Akıllı fabrikalar kesin olarak insansız çalışabilir demek mümkün değildir. Çünkü şuana kadar yapılan denemeler de sadece %94’ü tamamen insansız, internet, otomasyon ve yazılım aracılığı ile çalışan sistemler üretilebilmiştir. Ayrıca Akıllı Fabrika demek kolay ama Akıllı Fabrika ortamına geçiş söylenen kadar basit değildir. Çünkü sistem bir noktadan sonra illa kablolamaya ve sabitleşmeye geçiyor. Oysa ki Akıllı dediğimiz sistemler kablosuz serbestçe birbirleriyle iletişim kurabilen cihazlar olmalı.
Akıllı Fabrikaların Temel Özellikleri
1) Birbiri ile bağlantılı imalat: Üretim ve tedarik süreçlerinin birbiri ile iletişim de olarak proaktif çalışma sergilemesi.
2) İyileştirmeler: Üretim hızı, miktarını artırırken, kaliteden ödün vermemek ve kalite ile maliyeti doğru oranda azaltmak amaçlanır.
3)Şeffaf Üretim: Realist işler ve gerçek zamanlı çalışma yöntemleriyle kullanıcıların üretimi, tedariği ve tüm sürece hakim olacak şekilde tasarlamak.
4) Tedbir: Sistemi gerçek-zamanlı olarak takip ederek oluşabilecek arıza, sıkıntı ve problemleri önceden saptaya bilme yada ön görerek zarardan kurtarma, daha az zararla kurtulmayı sağlayabilir.
5) Seri İmalat: Üretilen ürünlerin hızlı, güvenli ve kaliteli çıkması baz alınarak ortaya koyulan sistem.
Akıllı Fabrikaların Yararları
1) Akıllı Fabrikalar: Birbirleriyle oldukça bağlantılı ve haberdar olarak çalışır. Her hangi bir yerde oluşacak sorunu rütin çalışmasını aksatacaksa bu kolaylıkla algılayabilir, önlemler alabilir.
2) Akıllı fabrikaların cihazlar mekanik sistemlere göre kendisi direk olarak oluşacak herhangi bir otomasyon ve elektrik arızalarını direk olarak bildirebilir. Böylelikle arıza mekanik bir probleme dönüşmeden algılanmış ve yerinde müdahale edilmiş olur.
3) Akıllı Fabrika ve personel ilişkileri eski sistemlere göre artık evrildi. Önce ki zamanlar da insanlar bilgisayarlara komut vererek işlem yaparken şimdiler de Akıllı sistemler insanlara bildirim veriyor ve insanları yönlendiriyor. Böylelikle kendi sorun, sıkıntı, problemlerini belirten ve anlatan makinalar ortaya çıkmış oldu.
Akıllı Fabrika Sistemlerinin Kurulmasının Sebepleri Nelerdir?
- Dünya nüfusunun artması ve buna bağlı birçok nedenle sanayi de kaçınılmaz ilerlemeler gerçekleşti. Sanayileşmeyle Kapitalizmin yükselişi ve buna bağlı birçok yenilikler ortaya çıkmaya başladı. Her zaman daha hızlı üretim sürecine girildi.
- Ürünlerin kalitesi ve tüketicinin ürünleri takip etmesi daha fazla isteğiyle birleşerek sanayi de kaçınılmaz bir ilerleme gerçekleşti.
- İş ve iş yeri büyümesiyle sürekli iş yükü arttı. Bunlara bağlı olarak iş verenler iş yükünü azaltacak çözümler aramaya ve çözüm uzmanları ortaya çıkmaya başladı.
- Akıllı Fabrikaların kurulmasından sonra işçi ve işçinin yarattığı maliyetler düşürülmeye başlandı. Daha az işçi daha az maliyet anlamına geliyordu. Akıllı Fabrikalar başta maliyetli olabilirdi ama ileri düzey de bir işçi maliyetlerini kolayca karşılaya biliyor ve kaliteli üretim yapılmasına olanak sağlıyor.
- Tüketim fazlalaştıkça üretim artıyor. Üretim arttıkça hata, problem ve kaliteden oluşabilecek hatalar ve eksiklikler söz konusu oluyordu. Şimdi ise akıllı fabrikaların var olmasıyla kalite hata ve problemleri daha olmadan öngörebiliyor.
- Öngörülen hatalar baştan çözülüyor ve oluşabilecek hatalar, maliyetli kazalar önceden önlenebiliyor. Akıllı Fabrikalar ile sistemin birkaç tuşlarla istenildiği gibi kontrol edilebilmesi özellikle Akıllı Fabrika sistemlerinin daha kolay yayılması ve daha fazla talep edilmesine sebep oldu.